Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TPHCM (WHISE) đã trở thành hoạt động thường niên của thành phố (Ảnh: Một hoạt động trong WHISE 2019)
Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TPHCM (WHISE) đã trở thành hoạt động thường niên của thành phố (Ảnh: Một hoạt động trong WHISE 2019)
Từ đó làm nền tảng hỗ trợ hoạt động ĐMST, nâng cao năng suất chất lượng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp (DN), phát triển sản phẩm chủ lực của thành phố, góp phần nâng cao tỷ trọng đóng góp của yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) vào tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) hàng năm từ 40% trở lên.
Nhiều quyết sách định hình nền tảng
Theo Sở KH-CN TPHCM, đến nay thành phố đã có 3.142 DN được hỗ trợ đào tạo về công cụ quản trị năng suất chất lượng và ĐMST; tư vấn nâng cao năng suất chất lượng, quản trị tài sản trí tuệ cho 759 DN và hỗ trợ 81 dự án nghiên cứu phát triển, đổi mới công nghệ và sản phẩm; phối hợp thực hiện hỗ trợ đổi mới công nghệ cho 15 dự án thông qua chương trình kích cầu đầu tư…
Ông Nguyễn Khắc Thanh, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, cho biết thời gian qua thành phố đã có nhiều chính sách thiết thực góp phần khuyến khích, thúc đẩy phát triển ý tưởng khởi nghiệp ĐMST. Đặc biệt, với việc thực hiện Quyết định 4181 của UBND TPHCM, đã hình thành không gian hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp ĐMST (Saigon Innovation Hub - SIHUB). Đây cũng là sáng kiến triển khai mô hình Nhà nước hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST đầu tiên của Việt Nam dưới hình thức kết nối và chia sẻ nguồn lực, kết nối cộng đồng, nhờ đó hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, TPHCM đã thành lập 5 không gian hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST và kết nối 24 cơ sở ươm tạo DN, thành lập 4 ban điều hành hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST cho 4 lĩnh vực trọng yếu của thành phố: công nghệ thông tin; cơ khí; chế biến lương thực - thực phẩm; nhựa - cao su - hóa chất. Qua đó có gần 650 DN được ươm tạo và nhiều DN trong số đó gọi vốn thành công. Thông qua các trung tâm ươm tạo, TPHCM đã hỗ trợ, phát triển nhiều DN khởi nghiệp đi vào hoạt động và thương mại hóa các sản phẩm từ hoạt động ươm tạo.
Không chỉ phát triển ở trong nước, TPHCM đã chủ động phối hợp với nhiều quốc gia hợp tác để nâng cao chất lượng hoạt động khởi nghiệp ĐMST cho các DN. Cụ thể là phối hợp với Tổng Lãnh sự New Zealand tổ chức các khóa tập huấn và thực hành thiết kế hệ sinh thái cho các DN startup; hợp tác với Cơ quan Đổi mới sáng tạo Israel (IIA) giai đoạn 2018-2021 xây dựng chính sách thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp ĐMST; phối hợp với Hiệp hội Các DN Hàn Quốc ở nước ngoài (World-OKTA) và Trung tâm Công nghệ liên hiệp Busan triển khai Chương trình Chuyển giao công nghệ Việt - Hàn… Trong đó, SIHUB đóng vai trò là một trong những đơn vị đầu mối tổ chức các hoạt động khởi nghiệp ĐMST tại TPHCM. Tính từ 2016 đến cuối 2019, SIHUB đã hỗ trợ cho 2.230 lượt dự án khởi nghiệp hoàn thiện sản phẩm, mô hình kinh doanh, kết nối thị trường, đầu tư tài chính.
Theo Giám đốc SIHUB Huỳnh Kim Tước, các chương trình giúp kết nối stratup trong hoạt động chuyển giao công nghệ, kết nối cung - cầu khá hiệu quả. Hiện SIHUB cùng với các cơ quan khác tiếp tục chủ động tham gia những chương trình hợp tác quốc tế như Chương trình Đối tác ĐMST Việt Nam - Phần Lan (IPP), Chương trình Thúc đẩy khởi nghiệp Việt Nam (Vietnam Sillicon Valley), đồng thời mời gọi chuyên gia tại những quốc gia phát triển chia sẻ kinh nghiệm, thực hiện các chương trình hợp tác, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hoạt động khởi nghiệp ĐMST trong thời gian tới.
Hòa vào mạng lưới toàn cầu
TPHCM là địa phương có nhiều hoạt động triển khai hiệu quả Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST quốc gia đến năm 2025” của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời cũng là địa phương luôn tiên phong trong cả nước với việc ban hành nhiều chính sách đột phá và các hoạt động đa dạng trong hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST.
Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của thành phố đang từng bước tham gia vào mạng lưới của khu vực và quốc tế. Trong đó, vườn ươm DN công nghệ cao (SHTP-IC) đã nhanh chóng tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST. SHTP-IC đã hỗ trợ thành công cho hơn 40 dự án khởi nghiệp, 100% các dự án đều có sở hữu trí tuệ, 13 DN khởi nghiệp đã được chứng nhận DN KH-CN tại TPHCM.
Đáng chú ý, các dự án khởi nghiệp đã thương mại hóa sản phẩm thành công ở Mỹ, Malaysia, Hàn Quốc và một số quốc gia châu Âu. Theo Giám đốc SHTP-IC Lê Thành Nguyên, SHTP-IC đang tham mưu cho Ban quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM xây dựng đề án hình thành mạng lưới kết nối ĐMST tại Mỹ, nhằm tạo điều kiện hỗ trợ hiệu quả nhất cho các startup Việt khi mở rộng thị trường sang Mỹ, cũng như kết nối để các startup, các chuyên gia tại Mỹ hỗ trợ startup trong nước. 
Đề án hỗ trợ phát triển Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST TPHCM giai đoạn 2021-2025 với các giải pháp cụ thể sau: Phát triển hạ tầng, dịch vụ hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST; Nâng cao năng lực cho các thành phần hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST; Hình thành hệ sinh thái ĐMST của các lĩnh vực, sản phẩm trọng điểm; Hỗ trợ DN khởi nghiệp sáng tạo phát triển sản phẩm và thị trường; Hỗ trợ DN nhỏ và vừa nâng cao năng suất chất lượng và ĐMST; Thúc đẩy hoạt động ĐMST trong khu vực công; Đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế và truyền thông khởi nghiệp ĐMST. 
Đây là hệ thống các nhiệm vụ hỗ trợ sự gắn kết bền vững và hợp tác cùng phát triển giữa DN, trường - viện, Nhà nước, tổ chức hỗ trợ các DN lớn có năng lực dẫn dắt thị trường và cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo. Đề án dự kiến được trình trong quý 2-2020.
Theo đánh giá của ông Nguyễn Khắc Thanh, hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của TPHCM đã đạt được một số kết quả tích cực, các hoạt động của hệ sinh thái ngày càng sôi động, quy mô của các thành phần được mở rộng, đã kết nối trên 40 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST; thiết lập nền tảng kết nối chia sẻ dữ liệu 134 phòng thí nghiệm, 626 chuyên gia, 275 tổ chức KH-CN...
Qua đó đã giúp các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp nói chung và DN, startup nói riêng, có những chuyển biến rõ rệt về nhận thức, vai trò của KH-CN và ĐMST. Thống kê năm 2019, cả nước có khoảng 3.800 DN khởi nghiệp, trong đó gần 50% là DN startup tại TPHCM. Số startup tại TPHCM cũng đã thu hút vốn đầu tư mạo hiểm khá lớn trong tổng số gần 900 triệu USD mà các nhà đầu tư đổ vào startup tại Việt Nam thời gian qua.  
Từ sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, TPHCM đã tạo được sức lan tỏa mạnh từ cộng đồng DN đến xã hội và được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Theo công bố về chỉ số ĐMST toàn cầu (GII) năm 2019, Việt Nam được xếp hạng 42/129 quốc gia và nền kinh tế, tăng 17 bậc so với năm 2016, xếp thứ 3 trong khu vực ASEAN, đứng đầu nhóm những nước có thu nhập trung bình thấp. Đây là thứ hạng cao nhất mà Việt Nam từng đạt được từ trước tới nay.
Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, khẳng định các hoạt động khởi nghiệp ĐMST của thành phố trong thời gian qua đã tạo sức lan tỏa mạnh từ cộng đồng khởi nghiệp ĐMST đến toàn xã hội; chính sách hỗ trợ đã tác động đầy đủ vào các giai đoạn của quá trình khởi nghiệp sáng tạo, mở rộng hoạt động hợp tác quốc tế, giúp xác định mô hình hỗ trợ khởi nghiệp có hiệu quả và vươn xa hơn.
Năm 2019, Tuần lễ ĐMST và Khởi nghiệp TPHCM (WHISE 2019) được UBND TPHCM phối hợp với Đại sứ quán Phần Lan tại Việt Nam chủ trì, Sở KH-CN và Thành đoàn TPHCM phối hợp thực hiện, đã thu hút hơn 150 startup trong nước và quốc tế tham dự. WHISE 2019 tập hợp những mô hình khởi nghiệp thành công để giới thiệu đến cộng đồng, kết nối các nguồn lực xã hội. Sự kiện này còn thể hiện rõ cam kết của thành phố trong việc kiến tạo, hỗ trợ và đồng hành cùng cộng đồng khởi nghiệp, sớm đưa TPHCM trở thành thành phố của khởi nghiệp ĐMST trong cả nước và khu vực. 
Song song đó, nhiều hoạt động khởi nghiệp ĐMST cũng diễn ra rộng khắp trong thời gian qua: Cuộc thi “Giải pháp IoT cho Thành phố thông minh” do Vườn ươm DN công nghệ cao tổ chức; Cuộc thi “ĐMST trong sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao” của Trung tâm Ươm tạo DN nông nghiệp công nghệ cao; Cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp “Creative Idea Contest” của Khu Công nghệ phần mềm - Đại học Quốc gia TPHCM; Cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp - Startup Wheel” của Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp - BSSC; Cuộc thi Khởi nghiệp ĐMST ngành du lịch  do Sở Du lịch phối hợp cùng Sở KH-CN TPHCM tổ chức…