I. Chính sách Bảo hiểm xã hội (BHXH)
Thay đổi chính:
Ngừng giải quyết BHXH một lần: Người gia nhập hệ thống từ 01/7/2025 sẽ không được rút BHXH một lần nữa, trừ các trường hợp đặc biệt (đủ tuổi hưu chưa đủ 15 năm đóng, định cư nước ngoài, mắc bệnh hiểm nghèo, suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên).
Đối với người tham gia trước 01/7/2025: Vẫn được rút nếu đóng dưới 20 năm và sau 12 tháng nghỉ việc, có yêu cầu.
Thời gian đóng BHXH để hưởng hưu trí: Giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm.
Tuổi nghỉ hưu: Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu từ 61 tuổi 3 tháng (nam), 56 tuổi 8 tháng (nữ) lên 62 tuổi (nam năm 2028) và 60 tuổi (nữ năm 2035).
Bổ sung tầng an sinh mới: Áp dụng cho người đủ 75 tuổi trở lên không hưởng lương hưu/trợ cấp BHXH; người già từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, cận nghèo ở vùng đặc biệt khó khăn. Chế độ gồm trợ cấp hưu trí xã hội, hỗ trợ chi phí mai táng, BHYT từ ngân sách.
Tác động tiềm năng:
Nâng cao tính bền vững của quỹ BHXH: Ngăn chặn tình trạng rút BHXH một lần sẽ giúp giữ chân lao động ở lại lưới an sinh, dự kiến chấm dứt làn sóng 800.000 lao động rời hệ thống mỗi năm.
Tăng cường an sinh xã hội cho người già: Việc bổ sung tầng an sinh mới sẽ mở rộng đối tượng thụ hưởng, dự kiến thêm 700.000 người được hưởng lợi.
Thích ứng với xu hướng già hóa dân số: Việc tăng tuổi nghỉ hưu là phù hợp với xu hướng chung của nhiều quốc gia đang đối mặt với già hóa dân số.
Thách thức: Cần có sự tuyên truyền và hỗ trợ chuyển đổi cho người lao động, đặc biệt là những người có thói quen rút BHXH một lần.
II. Chính sách Bảo hiểm y tế (BHYT)
Thay đổi chính: Mở rộng 4 nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước chi trả tiền mua BHYT từ 01/7/2025.
Người nhận trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng (tức từ đủ 75 tuổi trở lên, và áp dụng cho người từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, cận nghèo).
Nhóm đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (người từ đủ 75 tuổi trở lên và đủ 70 đến dưới 75 thuộc hộ cận nghèo).
Nhóm tham gia BHXH chưa đủ 15 năm, đủ tuổi về hưu nhưng chưa đến tuổi nhận trợ cấp hưu trí mà nhận trợ cấp hàng tháng từ Quỹ BHXH.
Dân quân thường trực.
Tác động tiềm năng:
Tăng diện bao phủ BHYT: Góp phần tiến tới BHYT toàn dân, đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh cho các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương nhất trong xã hội.
Giảm gánh nặng tài chính y tế: Đặc biệt cho người già, người không có thu nhập ổn định và đối mặt với rủi ro sức khỏe cao.
Dự kiến khoảng 1,5 triệu người từ đủ 75 đến 80 tuổi sẽ nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ 01/7, đồng nghĩa với việc họ cũng sẽ được hưởng BHYT.
III. Chính sách Tài chính công đoàn
Thay đổi chính:
Nguồn thu: Đoàn phí, ngân sách nhà nước, hoạt động văn hóa/thể thao/kinh tế công đoàn, đề án/dự án nhà nước giao, viện trợ/tài trợ hợp pháp.
Mục đích sử dụng mở rộng: Ngoài hỗ trợ thành viên, bảo vệ quyền lợi, dạy kỹ năng mới, tổ chức hoạt động văn hóa thể thao, tài chính công đoàn còn được dùng để xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên và người lao động thuê; làm công trình văn hóa, thể thao, hạ tầng kỹ thuật phục vụ đoàn viên, người lao động.
Tác động tiềm năng:
Cải thiện an sinh xã hội cho người lao động: Giúp giải quyết một trong những vấn đề bức thiết nhất là nhà ở, góp phần ổn định đời sống, thu hút và giữ chân người lao động.
Nâng cao chất lượng sống: Tạo thêm các công trình văn hóa, thể thao, hạ tầng phục vụ lợi ích đoàn viên.
Tăng cường vai trò của tổ chức Công đoàn: Thể hiện sự quan tâm, bảo vệ quyền lợi vật chất và tinh thần của người lao động một cách thiết thực hơn.
IV. Chính sách Đất đai
Thay đổi chính: Nghị định 151/2025 phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trong lĩnh vực đất đai, đặc biệt là việc Chủ tịch UBND cấp xã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) lần đầu cho người dân.
Các thẩm quyền khác chuyển giao về cấp xã:
Cấp sổ đỏ theo phương án góp quyền sử dụng đất, điều chỉnh đất đai.
Xác định lại diện tích đất ở và cấp sổ đỏ cho thửa đất có vườn, ao, đất thổ cư cấp trước 01/7/2004.
Chấp thuận phương án sử dụng đất nông nghiệp của tổ chức kinh tế; phê duyệt phương án sử dụng đất lúa của cá nhân.
Quyết định thu hồi đất; phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; phê duyệt phương án cưỡng chế và kinh phí cưỡng chế.
Quyết định giá đất cụ thể; quyết định giá bán nhà ở tái định cư.
Được thành lập Hội đồng thẩm định giá đất; quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất với cá nhân (trước đây thuộc cấp tỉnh).
Tác động tiềm năng:
Giảm tải cho cấp trên, rút ngắn thời gian giải quyết: Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền giúp quy trình cấp sổ đỏ và các thủ tục đất đai khác trở nên nhanh chóng, thuận tiện hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Nâng cao vai trò của chính quyền cơ sở: Tăng cường năng lực và trách nhiệm của UBND cấp xã trong quản lý đất đai.
Thách thức: Đòi hỏi nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức công vụ của cán bộ cấp xã để tránh sai sót, tiêu cực.
V. Chính sách Thuế trên sàn thương mại điện tử
Thay đổi chính: Nghị định 117/2025 quy định sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải khấu trừ, nộp thuế thay (VAT và thu nhập cá nhân) cho người bán (hộ, cá nhân kinh doanh) trên sàn từ 01/7/2025.
- Mức thuế: Xác định theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu của mỗi giao dịch hoàn tất (ví dụ: VAT hàng hóa 1%, dịch vụ 5%; TNCN cá nhân cư trú hàng hóa 0,5%, dịch vụ 2%; TNCN cá nhân nước ngoài hàng hóa 1%, dịch vụ 5%).
Tác động tiềm năng:
Tăng cường thu ngân sách nhà nước: Giúp quản lý và thu thuế hiệu quả hơn đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, vốn đang phát triển mạnh mẽ.
Tạo môi trường cạnh tranh công bằng: Giảm thiểu thất thoát thuế và tạo sự bình đẳng giữa kinh doanh truyền thống và kinh doanh online.
Minh bạch hóa hoạt động kinh doanh online: Buộc các giao dịch phải được ghi nhận và quản lý chặt chẽ hơn.
Thách thức: Yêu cầu các sàn thương mại điện tử đầu tư hệ thống kỹ thuật để thực hiện khấu trừ và nộp thuế tự động; có thể ảnh hưởng đến một bộ phận người bán nhỏ lẻ nếu không có sự chuẩn bị và thích nghi kịp thời.
Kết luận chung:
Các chính sách có hiệu lực từ tháng 7/2025 đều hướng tới mục tiêu củng cố an sinh xã hội, cải cách hành chính, và quản lý kinh tế hiệu quả hơn trong bối cảnh phát triển mới. Việc phân cấp mạnh mẽ trong đất đai và quy định về thuế trên sàn thương mại điện tử cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong việc thích ứng với sự thay đổi của nền kinh tế và xã hội số. Tuy nhiên, hiệu quả thực thi sẽ phụ thuộc vào công tác tuyên truyền, hướng dẫn, và năng lực của các cấp chính quyền trong việc thích nghi với các quy định mới.
